Historia konsol w Polsce

Konsole w Polsce mają długą i bogatą historię.Niestety większość osób kojarzy ich początki z Pegasusem a początki oficjalnej dystrybucji z PlayStation co jest oczywiście nieprawdą. W tym artykule jest zebrana historia konsol nie tylko Nintendo ale i innych które pojawiały się w naszym kraju .

PRL

Niedostępność konsol z zachodu sprawiła że Polacy sami musieli stworzyć sprzęt na wzór występujących za granicami Polski konsol Pong. Pierwszymi próbami były GTV-881 (produkowany przez Unimor) i GEM-1 (wyprodukowany w 1978 przez Mera-Elzab) jednak były one obecne w próbnych seriach. Pierwszą wydaną konsolą był TVG-10 produkowany przez Elwro . Próbna seria pojawiła się w 1978 a w latach 1979-1981 wyprodukowano około 10 tysięcy sztuk. W tym też roku Ameprod przejął produkcję i do 1984 roku produkował konsole. W sumie sprzedano około 100 tysięcy sztuk.

W latach 80-tych coraz więcej konsol typu Pong dotarło do Polski. Były to głównie konsole produkcji radzieckiej ale zdarzały się też modele z zachodu.

Konsola Vectrex była przedstawiana w programie Sonda na poczatku 1986 co swiadczy ze byla dystrybuowana w niewielkiej ilosci w naszym kraju nw polowie lat 80-tych.

W tym samym czasie rozwijał się w Polsce rynek komputerów . W 1985 dzięki współpracy Peweksu i firmy Karen komputery Atari można było kupić w Polsce. W roku 1988 sprzedano około 180 tysięcy sztuk. Sukces pokusił firmę do wydania konsol. Jedyną znaną wydaną konsolą w tym czasie było Atari XEGS które sprzedawane od około 1988 i w początkach lat 90-tych nie zdobyło popularności głównie dlatego że zestaw był drogi i słaby.

Pod koniec lat 80-tych pojawiły się klony Game&Watch produkcji Radzieckiej firmy Elektronika które zdobyły duża popularność i były sprzedawane jeszcze na początku lat 90-tych.

1990

Wraz z upadkiem komunizmu w Polsce pojawiły się klony Atari 2600 o nazwie Rambo. Aż do pojawienia się Pegasusa konsole te były popularne w naszym kraju. Karen postanowił wydać poprzez markę California Access klona o nazwie CA-160. Jej reklamowanie rozpoczęto pod koniec 1990. W tym czasie nadal można było kupić XEGS.

1991

Konsole Rambo nadal pozostawały popularne. Sprzedaż CA-160 w Pewexach rozkręcała się ale konsola pomimo zapewnień że sprzedaje się dobrze nigdy nie zyskała takiej popularności jak Rambo.

Pod koniec 1991 roku pojawił się Atari Lynx który kosztował 1,2 miliona. Początkowo było dostępne tylko 10 gier.

W październiku 1991 roku na wystawie Computer Games Show w Warszawie można było po raz pierwszy podziwiać Commodore CDTV które było dystrybuowane przez JTT Computer.

W czasopiśmie Top Secret utworzono NES-Klub.

W czerwcu 1991 roku została założona firma Bobmark która odrazu wydała konsolę Pegasus.

1992

W 1992 roku dystrybutorem Atari w Polsce została firma JTT Computer która postanowiła jeszcze raz spróbować szczęścia i wydała oryginalne Atari 2600. Kosztowało ono 640 tysięcy złotych ale pomimo niskiej ceny nie było popularne. Oprócz 2600, JTT nadal prowadziło sprzedaż innych systemów Atari jak np: Lynx.

CDTV nadal pozostawało drogie a jego cena lutym 1992 wynosiła około 13 milionów.

Na Targach Konsumpcyjnych Jesień-92 w Poznaniu został po raz pierwszy zaprezentowany w Polsce system Philips CD-i.

W tym też roku ITI postanowiło wydać Sega Master System. Jego cena w placówkach firmy wyniosła 1,6 miliona.

Pegasus zaczął zdobywać coraz większą popularność. W drugiej połowie 92 roku było dostępne na Pegasusa ponad 100 gier.

1993

Pegasus radził sobie bardzo dobrze i w wiosnę Bobmark oferował około 200 gier a w lato już 300 gier. Firma próbowała wprowadzać nowości. Pierwszą była nowa marka klonów o nazwie Action Set. Druga to Pegasus Game Boy wydany w lipcu. Model przypominający oryginalnego Game Boya z gorszym wyświetlaczem i bez Game Link (cena 1,3 miliona). Wtedy pojawił się też Super Pegasus wydany przez Hoop. Pod koniec 1993 roku Bobmark zaczął tracić kontrole nad sprzedażą z powodu pojawiających się coraz liczniejszych importów na własną rękę. Pomimo tego był to najbardziej dochodowy rok.

W lato 1993 roku na rynku przenośnym pojawił się Supervision dystrybuowany przez Sherion i Datalux (dystrybutor QuickJoy). Kosztowała 1,1 miliona.

Z powodu słabej sprzedaży Master System, ITI postanowiło zrezygnować z dalszej dystrybucji konsoli.

12 sierpnia 1993 premierę miała Amiga CD32 .Jej cena u autoryzowanego dystrybutora BI&K Computer wynosiła poniżej 10 milionów. W tym samym czasie nadal można było kupić CDTV.

1994

W 1994 roku rynek konsol zaczął coraz bardziej kusić zagranicznych inwestorów zwłaszcza dzięki podpisaniu ustawy o prawach autorskich.

CD32 zodobywało coraz większe grono odbiorców dzięki malejącej cenie. Pod koniec 1994 roku redakcja Gry Komputerowe uznała że jest to najpopularniejsza konsola w Polsce pośród oryginalnych sprzętów (czyli nie licząc Pegasusa).

Pomimo pojawiania się podróbek takich jak Terminator 2, Pegasus nadal trzymał się dobrze. W tym roku było dostępne na niego rekordowe 400 gier. Bobmark widząc podpisanie ustawy o prawach autorskich postanowił nie sprzedawać kopii gier licencjonowanych przez Nintendo (takich jak Contra 168in1) oraz pirackich gier naruszających prawa firm trzecich ( takie jak Somarii, klony Mortal Kombat). Zamiast tego podpisał umowę z m.in Sachen i Codemasters na dystrybucję ich gier na Pegasusa. Tym sposobem próbowano uczynić z Pegasusa niezależny system który pomimo technologii Nintendo ma w bibliotece gry nielicencjonowane prze tą firmę. W tym też roku pojawił się drugi model Pegasus Gamę Boya o nazwie Pegasus SY-3000B ale podobnie jak pierwszy się nie przyjął.

Na początku 1994 roku Atar System-nowy dystrybutor Atari wydał drugi model Atari Lynx który kosztował 3 miliony. W siedzibie firmy pojawiły się stanowiska na których można było pograć na Jaguarze. Konsola trafiła do sprzedaży w grudniu 1994.

W tym samym roku zaczęły pojawiać się klony Mega Drive. Pierwszym z nich był Super Drive sprzedawany przez Hegatar Computing. Cena sprzętu oscylowała w okolicach 3.5-4 milionów a cena gier w 500 tysięcy do 1 milionów. Cena innych klonów Mega Drive wynosiła około 300 złoty a gry od 50 do 120 złoty.

Nintendo reprezentowane przez Stadlbauer wybrało na reprezentanta firmę Entertainment Systems Poland. 6 października 1994 roku odbyła się konferencja gdzie przedstawiło plany Nintendo odnośnie Polski oraz technologię Silicon Graphics. Na konferencji ogłoszono że firma będzie stosować agresywną politykę reklamową w radiu, telewizji i czasopismach dzięki czemu produkty Nintendo zaleją rynek polski. Próbki tych reklam w większość wyglądających jak te z Zachodniej Europy można było zobaczyć na konferencji. Firma ogłosiła że współpracuje z czterema dystrybutorami-Lukas Toys, American Computer and Games, Elemis Elektronik i ATM.

Rozpoczęto sprzedaż Super Nintendo Entertainment System (kosztował od 3,8 miliona złoty), Game Boy Classic (kosztował 2 miliony złoty) i Nintendo Entertainment System (kosztował od 2 milionów złoty)

Sega podpisała umowę z Bemex i AGES (utworzony przez Bobmark).Rozpoczęto sprzedaż Mega Drive (kosztował od 3,5 miliona złoty), Game Gear (kosztował od 3 milionów złoty) i Master System II.

Pewną bazę użytkowników zyskało 3DO. Kilku użytkowników tego systemu który zakupili z importu napisało list do Gry Komputerowe mówiąc że konsola ta ma wielkie szanse w Polsce.

Rok ten przyniosl pierwsze statystyczne dane na temat konsol. Redakcja Top Secret zrobila ankiete z ktorej wyniklo ze tyle procent osob posiada nastepujace konsole: CDTV-10%, Pegasus/Nintendo/Game Boy/Supervision-8%, Mega Drive/Sega-1%, Inne-3%.

1995

W styczniu 1995 roku firma Bobmark zarejestrowała znak towarowy do famiklona Fenix i rozpoczęła jego sprzedaż. Konsola kosztowała około 110 złoty.

Konsole Sega były średnio popularne w Polsce. Przez większość czasu jednym znakiem o Sedze była informacja w reklamach Pegasusa o możliwości wysyłki oferty na te produkty. Sytuacja zmieniła się pod koniec marca 1995 roku. Wtedy to zapowiedziano Pegasusa 16 bit. Od tego momentu w reklamach pojawiały się obok Pegasusa produkty Segi. W coraz większej ilości sklepów można było już nabyć Mega Drive I i II oraz Game Gear. Master System II był fundowany przez Bemex jako nagroda w Kaczorze Donaldzie. W tym też czasie pojawiły się też Mega CD II i Mega Drive 32X. W okolicach września 1995 roku wydano Power Pegasus w cenie 300 złoty. Pomimo że był tańszy od oryginalnego Mega Drivea nie zdobył popularności bo był słabo promowany i przestarzały.

Klony Mega Drive można było kupić nadal w Polsce za cenę około 250 zł.

Pomiędzy Styczniem a Lutym 1995 roku Consumer Electronics Trade podpisało umowę z Atari i wraz z Atar System dystrybuowalo Jaguara i Lynx II. Firma Mirage w czerwcu 1995 roku porozumiał się z Atari i stał się generalnym dystrybutorem konsoli i zaczął działać pod nazwą System 64. Zajęła ona tym samym miejsce Atar System które po niepowodzeniach się wycofało oraz obniżyła cenę konsoli do 899 złoty i obiecano że niedługo konsola będzie kosztować około 500 złoty jednak stało się to dopiero pod koniec życia Jaguara w 1996 roku. Jesienią na polskim rynku pojawił się Jaguar CD w cenie 599 złoty.

Na początku roku firma Nintendo nie radziła sobie dobrze na polskim rynku. Glównym powodem były drogie konsole oraz dużą liczbą podróbek. Pomimo że dystrybutor zapewniał że problem z podróbkami zniknął dzięki wprowadzeniu wraz z Nintendo of America programu antypirackiego to była to tylko teoria. W niektórych miejscach policja interweniowala i konfiskowała nielegalne gry na giełdach a także namierzała nielegalnych producentów gier. Pomocna przy tym była firma Lege Artis (przedstawiciel praw Nintendo).  Z upływem miesięcy konsole Nintendo były promowane na targach gier. Często prezentowano na nich technologię Virtual Boy. Miał on być wydany w Polsce jednak z powodu braku premiery Europejskiej sprzęt nie trafił do nas. Latem ESP ogłosił że wynegocjował z Nintendo specjalne ceny co poprawi sytuację. Pod koniec roku ATM podsumowało rok 1995 w Polsce. Według nich SNES cieszył się dużym zainteresowaniem i zdobyła grono zwolenników, Game Boy dzięki niskiej cenie stał się popularny a NES zaliczy w 1996 roku dużą obniżkę ceny dzięki czemu pokona liczne podróbki . Obiecywano też premierę Ultry 64.

W marcu 1995 roku Discomp wydał 3DO. Cena jego była bardzo wysoka. Pod koniec roku cena konsoli wachała się od 1000-1900 złoty (w zależności od modelu konsoli).

Na rynku pojawiło się równiez Neo Geo CD którego dystrybutorem był Consumer Electronics Trade. Pod koniec roku konsola kosztowała około 1250 złoty.

W tym samym roku pojawiło się w bardzo małym nakładzie Philips CD-i. Dystrybucją zajmowało się kilka sklepów które nie promowały konsoli.

Sprzedaż Pegasusa zaczęła słabnąć. W marcu ogłoszono że z 400 gier jest teraz 40 licencjonowanych. Pomimo tego wiele sklepów z elektroniką nadal importowało nielegalne gry. Kolejną konkurencją dla Pegasusa były jego tańsze klony z których można wymienić Hunter, Thompsonic 3500/3600 i Nintendo 1995DX.

Na rynku nadal obecne było CD32 które pomimo problemów Commodore nadal było w Polsce dość znane. Nadal obniżano ceny konsoli.

W tym samym roku Bobmark podpisał umowę z m.in Time Warner i Ocean na sprzedaż ich gier na PC i konsole. Z tytułów na konsole dystrybuował m.in. Mortal Kombat 3 (SNES), Doom (SNES), Primal Rage (PC i konsole) i inne.

Rok ten przyniosl kolejne statystyczne dane na temat konsol. Redakcja Top Secret zrobila ankiete z ktorej wyniklo ze 28,6% czytelnikow posiada konsole. Tyle procent osob posiada nastepujace konsole: Pegasus-38%, Urzadzenia 16-bitowe i 32-bitowe (brak dominujacej konsoli)-30,7%, Game Boy-16%.

1996

1 stycznia premierę miała konsola PlayStation.Dystrybutorem została firma Lanser. Konsola kosztowała 1599 złoty. Przez pół roku sprzedano 1000 konsol. W czerwcu 1996 roku Sony Poland przejęło obowiązki dystrybutora i obniżyło cenę. Przez kolejne miesiące ceny konsoli obniżano jednak ceny gier dla PSX zawsze były tańsze od konkurencji.

1 marca 1996 r. Bobmark zostal wylacznym dystrybutorem Sega w Polsce i wypuścił Sega Saturn. Rozpoczeli oni dużą akcję reklamową w celu promocji systemu. Obniżano też cené konsoli aby konkurować z PSX ale gry na Saturna zawsze były o 10 złoty droższe. Oprócz tego nadal można było kupić starsze konsole. Mega Drive II radziła sobię trochę lepiej niż w poprzednich latach. Saturn jak i Mega Drive II była również nagrodami w Kaczorze Donaldzie. Dodatkowo firma Tomel TV Games utworzyła Klub Sega.

Nintendo sprzedawało dalej SNES i Game Boya. Konsole były nagrodami w Kaczorze Donaldzie a także Game Boy miał tam kilka reklam. Pod koniec 1996 wydano Game Boy Pocket. W tym roku pojawiły się też pierwsze pirackie gry na tą konsole. W 1996 roku zostało tylko dwóch dystrybutorów- Lukas Toys i AC&C.

Cena Jaguara na początku roku wynosiła około 560 złoty i wciąż spadała. Pomimo to jednak sprzedaż konsoli nadal słabła podobnie jak z CD32 i Neo Geo CD.

3DO dalej były obecne na rynku i na początku roku kosztowało około 1150 złotych a gry od 80-300 złoty. Znaczenie tej konsoli spadało na rynku wraz z pojawieniem się silniejszych konkurentów. Najniższą cenę jaką osiągnęła konsola to 750 złoty.

Power Pegasusa można było kupić za około 250 zloty jednak nie był on nadal popularny. Był ufundowany jako nagroda w programie kalambury.

To był ostatni rok w którym Pegasus był promowany przez Bobmark. Z miesiąca na miesiąc traciły on na znaczeniu przez liczne podróbki. Oficjalnych gier na tę konsole było dostępnych około 100.

Rok ten przyniosl kolejne statystyczne dane na temat konsol. Redakcja Secret Service zrobila ankiete z ktorej wyniklo ze na poczatku 1996 roku konsole posiadalo 20% czytelnikow. Tyle procent osob posiada nastepujace konsole: PSX-5%, Pegasus-4%, CD32-3%, Jaguar-2%, Game Boy-2%, Reszta- 1 %.

1997

1 marca 1997 roku wydano Nintendo 64 które kosztowało 746 złoty. Gry były bardzo drogie zazwyczaj powyżej 300 złoty. Przez cały rok konsola musiała dostosowywać ceny do PSX. Od końca 1997 roku ze sklepów zaczęły znikać SNES.

PSX dzięki piractwu zyskiwało coraz większą popularność.

Pegasus pomimo że nie był promowany to nadal był w ofercie firmy Bobmark.

Od początku 1997 roku ze sklepów zaczął znikać Game Gear. Mega Drive II pomimo niezłego poprzedniego roku zaczął powoli znikać . Nadal jednak był nagrodą w Kaczorze Donaldzie. Od Jesieni 1997 zaczął on znikać ze sklepów. Na początku 1997 roku reklama Saturna zaczęła znikać. Zaczęła się pogoń cenowa za konkurencyjnym PSX i N64. Bobmark przestał reklamować konsole i widząc że już nie da rady, we wrześniu 1997 roku wycofał się z branży dystrybucji gier. W październiku 1997 dystrybucją Saturna zajął się Lanser.

Rok ten przyniosl kolejne statystyczne dane na temat konsol. Redakcja Secret Service zrobila ankiete z ktorej wyniklo w 1997 roku konsole posiadalo 27% czytelnikow. Tyle procent osob posiada nastepujace konsole:PSX-5.7%, Game Boy-5.6%, Mega Drive-2.4%, Saturn-2%.

1998

W dalszym ciągu trwała walka cenowa głównie pomiędzy N64 i PSX. 7 grudnia 1998 wydano Game Boy Color. Firma Tomel TV Games utworzyła Klub Nintendo i Klub PlayStation.

Od początku 1998 roku lokalni dystrybutorzy zaczęli sprowadzać Sega Nomad. Tymczasem Saturn zaczął coraz bardziej znikac z rynku a jego miejsce w sklepach zajmował Gamę Boy.

Pod koniec roku w niewielkich ilosciach pojawil sie Tiger Game.com.

1999

W 1999 roku Entertainment Systems Poland zrezygnowało z dystrybucji produktów Nintendo wraz z AC&C. Stadlbauer przejęło Lukas Toys i podpisało umowę z Optimus SA. Od tego momentu gdy posiadały polską instrukcję.

We wrześniu 1999 roku Neo Geo Pocket Color, trafił do sprzedaży a oficjalnym dystrybutorem została firma Lanser. Można ją było kupić za ok. 350zł. W tym też roku rozpoczął się import Dreamcast z zagranicy. Największy miał miejsce po premierze europejskiej. Na rynku dalej można było kupuć klony famicoma takie jak Terminator. Ich cena wynosiła około 30 złoty a gry około 8 złoty.

2000

Lanser został też dystrybutorem Sega Dreamcast wydanej 1 grudnia 2000 roku. Pomimo porażki konsoli na świecie w Polsce trzymała dobry poziom dzięki dobrej polityce marketingowej Lanser.

Działania Segi w zakresie znalezienia dystrybutora dla Dreamcast miały związek z premierą PS2 28 listopada 2000. Konsola podobnie jak poprzednik była popularna w naszym kraju.

W sprzedaży nadal znajdowało się Neo Geo Pocket Color jednak radziło sobie gorzej od Game Boya.

2001

W lipcu 2001 roku wydano Game Boy Advance po cenie startowej 599 złoty. W tym też roku z funkcji dystrybutora zrezygnował Optimus.

Dreamcast zaliczył obniżkę cenową w marcu do 699 złotych co zwiększyło sprzedaż o ponad 10 tysięcy sztuk. Kolejna obniżka była jesienią co również zwiększyło sprzedaż

2002

Gamecube miał premierę w Polsce 4 maja 2002. Z pomocą Lukas Toys przyszła firma Manta Multimedia. Przed premiera nowej konsoli Nintendo, w Polsce wydano takze Pokemon Mini.

W tym też roku nadal można było kupić Dreamcast jednak jego popularność już spadła.

2003

W tym roku Nintendo wydało w Polsce Game Boy Advance SP a jego premiera była zbliżona do premiery Europejskiej.

W październiku 2003 roku Nokia wydała N-Gage

Kolejne lata i podsumowanie

Dalsze lata nie wymagają przedstawiania ponieważ informację są już o wiele lepiej archiwizowane a większość konsol poza drobnymi wyjątkami jak Xbox wychodziła w naszym kraju w dość podobnym czasie co w reszcie Europy.

Na wikipedii niedawno pojawiły się małe wzmianki na temat premier konsol w Polsce. Niestety sama data w tabeli nie przedstawia dostatecznie całej sytuacji konsoli w naszym kraju. Skutkuje to że wiele serwisów podaje że takie konsole jak Mega Drive nigdy nie były sprzedawane. Taką sytuacje od lat ma NES który jest praktycznie przez każdego uznawany za konsolę nie wydaną w Polsce. Również coraz częściej konsole które były u nas rozpoznawalne są uznawane za niewydane. Tak było na przykład z Dreamcastem którego niektórzy uznają za nie wydanego w Polsce a dystrybutora Lanser za nielegalnego importera co jest nieprawdą !!!

Przypisy

• https://strefapsx.pl/ceny-konsol-w-polsce-w-latach-1996-2006/
• Wiele innych artykułów z Gry Komputerowe, Gambler, Top Secret, Secret Service, Neo, Neo Plus i innych.